حوالی پنجاه سال پیش – شاید کمی کمتر- یک فیلم کوتاه هشت میلیمتری دیدم به نام انعکاس که هنوز تصویرش در خاطرم باقی است؛ جوانی در میان خاک و خاشاک انعکاس درخشان نوری را می بیند و به گمان این که شاید گوهر تابناکی باشد، به سمت آن می رود اما در حقیقت با تکه ای حلبی بی ارزش رو به رو می شود و… انعکاس در آن سال های نوجوانی برایم معنای عارفانه ای داشت و یک جور هشدار بود که مبادا فریب زرق و برق دنیا را بخوری و از این حرف ها…بعدها زمانی فهمیدم آن فیلم هشدار دهنده را کیانوش عیاری ساخته است که او یکی از فیلمسازان نامدار سینمای آزاد شده بود و در سینمای آزاد اهواز فیلم می ساخت و با فیلم کوتاه و هشت میلیمتری آن سوی آتش بیشتر گل کرده بود.
این ها را گفتم تا بدانید نام کیانوش عیاری نزد من از سالیان دور آشنا و محترم ومعتبر بوده و هست. نگاهش به انسان، زندگی و جامعه ریشه ای ژرف و پیشینه ای دیرینه در سینما دارد.
مصلحت اندیشانه و فرصت طلبانه نیست.جایگاهش در سینمای ما نیازی به تعریف و تعارف همچو منی ندارد. مشک آن است که خود ببوید… اصطلاح سینمای اجتماعی این سال ها با تعبیر ها و تفسیر های آبکی از اصل افتاده است و برخی برای خودنمایی روشنفکرانه ازآن کلیشه ساخته اند باب پسند فستیوال های ریز و درشت جهان.
زینهار اگر آثار کیانوش عیاری را در چارچوب بستۀ کلیشه پردازی های سینمای اجتماعی محدود کنیم. دوست دارم او را فیلمساز حرفه ای تمام عیار تاریخ سینمای ایران و هم سنگ بزرگان سینمای جهان بدانم. چرا که در عمر سینمایی اش هر ژانر و سبکی را آزموده و اثری سرفراز به یادگار گذاشته است و البته همه از دغدغه های اجتماعی اش، بی شعار و ادعا، بهره مند بوده اند. جدال با بی عدالتی و ایستادگی برابر پلیدی ها، نیروی برانگیزانندۀ درام در همه آثار کیانوش عیاری است.
از تنورۀ دیو(۱۳۶۵) تا… خانۀ پدری (هنوز گرفتار محاق توقیف و سانسور؟) همه فیلم هایش حدیث آرزومندی مردمانی را باز می گویند که برای رهایی از بی عدالتی ها و ناهنجاری های جامعه و باور ها و سنت های پوسیده در تلاش و تکاپو هستند.
میان آثار عیاری، شبح کژدم را بیشتر دوست دارم که فیلمی دربارۀ مرز باریک سینما و زندگی، واقعیت و خیال و حقیقت و مجاز است. قهرمان نگون بخت این فیلم مرا به یاد همان جوانک فیلم کوتاه هشت میلیمتری انعکاس می اندازد که به درخشش نور میان خاک و خاشاک دلخوش می شود، اما می بیند فریبی بیش نیست.
شبح کژدم در مسیر همان فریب پیش می رود تا جایی که منِ تماشاگر در مرز میان واقعیت و خیال گم می شوم و دیگر نمی دانم آن چه روی پردۀ سینما می بینم، کجایش واقعیت است و کجایش خیال! نمی خواهم قضیه را الکی بپیچانم. قصه همین است: جوانی شیدای سینما سناریویی نوشته است و می کوشد آن را بسازد اما هیچ تهیه کننده ای برایش مایه نمی گذارد و ناچارفیلمساز آرزومند می خواهد سکانس به سکانس سناریو را در زندگی واقعی اجرا کند و…
ماجرا ها چنان با واقعیت گره می خورند که دیگر نمی توانیم رهاورد خیال هنرمند را با آنچه در واقعیت اتفاق می افتد تشخیص دهیم. در واقع سرنوشت فیلمساز با اثرش یکی می شود.حالا که فضیلت سینمای اجتماعی را در عدالت خواهی و حق گویی و درافتادن با ناهنجاری های جامعه و بازتاب رنج و درد محرومان و بیچارگان می دانیم. بد نیست اگر گاهی از خودمان بپرسیم این سینما تا کجا می تواند با واقعیت همراه باشد و سینماگرش چه قدر پای آن فضیلت اثرش می ایستد؟ من کیانوش عیاری را تا امروز همدل و همراه با آثارش شناخته ام، از فردایش خبر ندارم. چو فردا شود فکر فردا کنیم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- زنگ تفریح یک فیلمساز چیرهدست/ نگاهی به فیلم «ویلای ساحلی»
- آیا رضا عطاران رکوردهای فروش ۱۴۰۲ را میشکند؟
- یادداشت کیانوش عیاری درباره «جنگل پرتقال»؛ با ۶۰ هزار تومان، میلیونی لذت ببرید
- «ویلای ساحلی» از مهر اکران میشود
- «ویلای ساحلی» کیانوش عیاری چه زمانی اکران میشود؟
- فیلم کیانوش عیاری آماده نمایش شد/ رضا عطاران بر پرده سینما
- سریال کمال تبریزی در یکقدمی آنتن/ سریال عیاری از تلویزیون پخش نمیشود
- کیانوش عیاری: دنیا را با دوربین ۸ میلیمتری میدیدم
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با کیانوش عیاری/ اگر این سینما فروش داشته باشد غیرطبیعی است
- روحالله سهرابی مطرح کرد؛ آخرین وضعیت «کاناپه»، «برادران لیلا» و برگزاری جشنواره فیلم فجر
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- «رکر» ساخته میشود/ کیانوش عیاری فراخوان بازیگری داد
- کیانوش عیاری تجربههای سینمایی خود را با علاقهمندان به اشتراک میگذارد
- کیانوش عیاری وجهه مهمی به سینمای آزاد داده است
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه