«یک روز طولانی» روایت نسبیت و پیچیدگی اخلاق در زندگی انسان است.
سینماسینما، سیدرضا صائمی:
باید میان پیچیدگی و نسبیت در اخلاق، نسبت منطقی برقرار کرد و همین وضعیت چندگانه و گاه پارادوکسیکال است که قضاوت درباره دیگران را دشوار میکند. بابک بهرام بیگی تلاش کرده در «یک روز طولانی» از طریق قرار دادن آدمها در موقعیتهای متعارض، این گزاره اخلاقی را دراماتیزه کند و نمایش دهد. شاید سینما تنها یا دستکم بهترین ابزاری است که با تکیه بر ذات بصری خویش میتواند موقعیتهای متعارض و نسبی اخلاقی را از طریق ساختار نمایشی، قابل تفهیم کند. درواقع کارکردهای نمایش میتواند مفاهیم دشوار و انتزاعی فلسفی، هستیشناختی و اخلاقی را به موقعیتی ملموس و قابل فهم بدل کند. در «یک روز طولانی»، آدمها در تقاطع رویارویی و مواجهه اتفاقی با هم، پیچیدگی موقعیتهای اخلاقی در زندگی روزمره را ترسیم میکنند. این بازنمایی البته صورتی ناخودآگاهانه دارد، اما دستکم علی (رضا بهبودی) قهرمان خسته و غمگین فیلم متوجه این پیچیدگی شده و شاید حس ملالی که در رفتار و منش او میبینیم، ناشی از نوعی درماندگی از این پارادوکسهای اخلاقی باشد که شاید به واسطه سالها دوری از وطن و عدم آگاهی از تغییر و تحولات جامعه برمیآید. در جایی از فیلم، نیلوفر به علی میگوید اینجا همه چیز خیلی سریع در حال تغییر است و گویی علی از عمق این تغییرات پرتعارض، گیج و منگ است؛ از اینکه برخی از آدمها به جبر تغییر نه عوض که عوضی شدهاند! در خلاصه داستان فیلم جملهای آمده با این مضمون که «زمان آدمها را دگرگون میکند، اما تصویری را که از آنها داریم، ثابت نگه میدارد. هیچ چیزی دردناکتر از این تضاد میان دگرگونی آدمها و ثبات خاطره نیست!» علی ظاهرا از ثبات شخصیتی برخوردار است که دور از علاقه او به نقاشی و هنر و درونگرایی ناشی از آن نیست، حالا او در مقابل جامعهای متزلزل و متغیری قرار گرفته که سالها از آن دور بوده و به نظر میرسد بهخاطر همین روحیه نیز در غربت رنج میبرد. اما این رنج در بازگشت به وطن و قرار گرفتن در موقعیتی که به واسطه برادرش سامان برای او ایجاد شده، به بهت و دوگانگی بدل شده و او را بلاتکلیفتر از قبل میکند. خاصه وقتی متوجه رابطه سامان و نیلوفر میشود، انگار به نوعی سرخوردگی و ملال اخلاقی دچار شده و حس میکند که دیگر آدمهای زندگیاش و جامعهای را که در آن بزرگ شده، نمیشناسد. علی هنوز از نسل همان مردان مردی است که جوانمردی و انسانیت را فدای مصلحتاندیشی و منفعتطلبی فردی نکرده! گرچه فردیت او از حیث شخصیتشناسی بیش از دیگران است.
«یک روز طولانی» سرشار از دلالتهای اخلاقی و روانشناختی است که هم میتوان در نسبت با شخصیتها آن را جستوجو کرد و هم در واکاوی هویت مستقل هر کدام از آنها. از سوی دیگر فارغ از قضاوتهای اخلاقی درباره آدمهای قصه، موقعیت نسبی اخلاق در جهان انسانی نیز بهدرستی و با اتکا به مولفههای درام صورتبندی میشود تا در پس آن نوعی جبریت اجتماعی هم در این واکاوی اخلاقی دخیل باشد. به این معنی که آدمها در موقعیتهای مختلف شاید به ظاهر، کنش و واکنش غیراخلاقی از خود نشان دهند، اما این یک برساخته اجتماعی است، نه لزوما یک منش فردی. مثلا علی میخواهد ۹ میلیون به همسر سابق نیلوفر کمک کند تا از این طریق هم دختری دور از پدرش نباشد و هم خود او از طریق پرداخت بدهی طلبکار برادرش، دینش را به خانواده خودش ادا کند. اما همین موقعیت اخلاقی درست در جایی تحقق مییابد که نیلوفر به بهانه این اتفاق و بازداشت همسر سابقش میخواهد بهانهای محکمهپسند فراهم کند تا حضانت دخترش را بگیرد. این دو موقعیت انسانی در یک درهمتنیدگی اخلاقی، چنان پیچیده و بغرنج میشود که علی نمیداند کدام عملش اخلاقی و انسانیتر است؛ دادن یا ندادن پول!
فیلم به نوعی روایت بیاعتمادی به آدمهاست که در پس تغییر به دگردیسی هویتی دچار میشوند. «یک روز طولانی» درواقع روایت نسبیت و پیچیدگی اخلاق در زندگی انسان است که «زندگی انسانی» را به مفهوم و موقعیتی چندقطبی و دوگانه بدل میکند که رمزگشایی آن بهسادگی میسر نیست. آدمها به قول مارکس به دست خودشان زندگی را میسازند، اما نه آنطور که خودشان دوست دارند، آنطور که جامعه و خود زندگی اقتضا میکند. و این حقیقت تلخ ناگزیری است که در «یک روز طولانی» بازنمایی میشود.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- در سکوت اهل تاریخ/ نگاهی به سریال «شبکه مخفی زنان»
- نمایش «فرودگاه، پرواز شماره ۷۰۷» از ۱۸ آذر روی صحنه میرود/ معرفی بازیگران
- نام فیلم «چهره به چهره» به «در انتهای روز» تغییر کرد/ رونمایی از عکس بازیگر نقش اول مرد
- نامزدی «خداحافظ دختر شیرازی» در ۵ رشته جشنواره آمریکایی عشق
- انتشار نسخه ویژه نابینایان «درخشش» با صدای رضا بهبودی/ این برنامه به آیدین الفت تقدیم شد + تیزر
- هانیه توسلی بازیگر «چهره به چهره» شد
- برشهای کوتاه/ شوخی جناب خان با شبنم مقدمی در برنامه خندوانه/ بازیگری که فوتبالیست میشود
- مهران مدیری و شبنم مقدمی بازیگران «خاتون» شدند
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- اکران مستند پشت صحنه «شبی که ماه کامل شد»
- روایت و نقد «بیتا» در بیستمین قسمت پادکست «سینما، خاطره» + تیزر
- اولین تصویر از حسن معجونی در نقش ناصرالدین شاه + عکس
- هاتف علیمردانی مطرح کرد/ آزمون و خطا در «ستاره بازی» کم نبود/ یک فیلم سخت
- شبنم مقدمی در سریال «آهوی من مارال» به ایفای نقش میپردازد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز