سینماسینما، علیرضا نراقی
«خواب آب» ساخته فرهاد مهرانفر بیشتر از فیلم یک قصه کشآمده و کسلکننده است؛ قصهای که گویی هم از نظر زمان و هم از نظر شکل روایت تاب یک فیلم ۹۰ دقیقهای را ندارد؛ قصهای کوتاه و تمثیلی که به یک فیلم با فیلمنامهای منسجم تبدیل نشده است. فیلم تلاش میکند یک جوان زمینشناسِ تازه فارغالتحصیل را با اتفاق و چاشنی وهم و خیال به یک پیرمرد روستایی با باورهای اساطیری و خرافی درباره آب برساند و از این رهگذر عشق و باوری تازه را در جوان ایجاد کند. اما درنهایت نه این عشق به جایی میرسد که از آن سیراب شویم و نه آن باور عینیت پیدا میکند. فیلم آشکارا از رسیدن به یک نقطه پایان عاجز است و چنین چیزی در چنین ساختار شکل نایافتهای که در ادامه توضیح داده میشود، امری بدیهی مینماید.
قصه تمثیلی که فیلم از آن مایه گرفته، فاقد شخصیت، جزئیات و شبکه معنادار روابط و داستانگویی است، حتی قصه تمثیلی به سبب کوتاه بودن و ماهیت شفاهی خود یک ساختار جایگزین مبتنی بر وهم و رویا را نیز – دستکم در شکل ابتدایی خود و آنطور که مهرانفر از آن استفاده کرده- پیشنهاد نمیکند. قصه تمثیلی بیشتر خاصیتی حکایتگونه دارد و به همین دلیل چنین قصهای برای تبدیل شدن به فیلمنامه به روابط و شبکهای دارای ساختار نیاز دارد که از درون شخصیتپردازی بیرون میآید. همچنین روند داستان باید منطق خاص خود را پیدا کند تا فیلم تازه بتواند صاحب روایت شود. اما فرهاد مهرانفر چنین روندی را در فیلمنامه پیش نگرفته. او تلاش کرده همچون آدم های فیلم در یک کورهراه تاریک، بدون هیچگونه راهنما و ایدهای داستان را جلو ببرد، و به همین دلیل نتیجه چیزی شده که سخت میشود آن را پیگیری کرد و سخت میشود جهان و رویکرد آن را فهمید.
بازیهای بد، تصنع در اغلب پلانها و دوربین تخت و سست فیلم از نکات دیگری است که حتی زبان و ساختار بصری فیلم را فاقد ویژگی قابل اعتنا میکند. مهرانفر حتی این ویژگی تمثیلی را به ساختار فیلم وارد نکرده. به همین دلیل زبان فیلم در جایی میان مستندنمایی و فراواقعگرایی یا واقعیت و وهم سرگردان است. فیلم از یک سو در کارگردانی تخت و خونسرد است و دوربین از دخالت و نزدیک شدن به سوژه پرهیز دارد، اما از سوی دیگر، با حرکتهای بیوجه دوربین و ساختن میزانسنها و پلانهای شبهرویایی (خاصه پلانهای بسته ناهید) روبهرو هستیم که نوعی وهم و چینشی رویاگونه ایجاد میکند. گویی همانقدر که فیلمنامه بیمنطق جلو میرود و ساختاری از خود نشان نمیدهد، دوربین هم سرگردان و آشفتهحال است.
«خواب آب» نمونهای از فیلمهای کاملا غیرتجربی با ساختاری ارتجاعی است که با وجود دغدغههای روز (بحران زیستمحیطی و چالش آب) از زمانه خود عقب افتادهاند. این فیلمها بیشتر موجب بدبینی مخاطب به سینمای تجربی میشوند و همان ذهنیت غلط در باب «فیلم هنری» را که در دهه ۶۰ رواج داشت، تکرار میکنند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد/ نگاهی به مستند «تیتراژ در سینمای ایران»
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
- سکوت به مثابه فریاد/ نگاهی به فیلم “در سکوت”
- تمام داشتههای پنهان ما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالی است»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود