سینماسینما، آرش عنایتی
چند سالی قبلتر از فیلمِ زیبایِ «سیدالمجهول» اثر علاءالدین الجم، فیلمی آلمانی ساخته شده بود (به کاگردانی Bora Dagtekin) که داستاناش از این قرار بود: سارقی در مدرسهای مشغول به کار میشود تا پولهای سرقتی که پیشتر در آنجا مخفی کرده را به دست آورد. علاءالدین اما با توجه به آن انگیخته، سرکهی جهل دینی را به انگبین هنر آمیخته تا سکنجبینی بار آورد که گوارای وجود هر تماشاگری در هر نقطه از دنیاست. این بار سارقی پولها را در قبری که در بیابانی کنده، مدفون میکند. پس از رهایی از زندان به همان محل بازمیگردد اما میبیند که آن قبر تبدیل به مقبره و زیارتگاهی شده به نام «سید المجهول».
نبوغ علاءالدین، در انتخاب ژانر (کمدی) و لحن کلی اثر (شبیه فیلمهای برادران کوئن) است. دوربیناش، آسمانِ آبی را با سنگ و خاکِ کویر به هم میآمیزاند تا تصاویری زیبا و چشمنواز از منطقهای را به تصویر کشد که جز خرافه چیزی از آن نمیزاید و نمیروید. اینجا دیگر با شخصیتهای بد و شرور طرف نیستیم. شُرور، در شر و وری است که ذهن هر زاهد و زائری را به خود مشغول داشته است. رویدادهای فیلم، میان زوجِ شخصیتهای داستاناش (پزشک و دستیارش، دزد و همدستاش، پدر و پسر، نگهبان و سگاش … همگی بینام –تنها کاراکتری که با نام خواهیم شناخت، ناماش تبدیل به خرافهای نو میشود-) سیر میکند تا از خنده سیرابمان کند. شخصیتهایی که تا انتها نامشان را نمیدانیم در ناکجاآبادی- که حداقل برای ما ایرانیها ناآشنا نیست- در ارتباط با هم و با حرفههایشان نشانههایی از جامعهای بزرگتر و خرافیتر را به پرده سینما ترسیم میکنند. برهوتی که صدای انفجار راهسازی، رعد پنداشته میشود و به رغم گزارش هواشناسی نماز باران میخوانند، قبرِ سید مجهول که میدانیم مجعول است را بر سیدعلم (پزشک) ترجیح میدهند و شفاعت این را بر شفا به دست آن یکی ارجح میدانند.
علاءالدین، هنرمندانه ازخلقِ باورهای غلط تا عواقب اجتماعی و عاقبت ایمان به این باورها را به تصویر میکشد و نشان میدهد که چگونه خرافه بر خرافه میبافیم و این بافتهها چطور یافتههای عقلیمان را بر باد میدهند و ما انسانهای شرقی به چه ترتیبی در دام همین تارهای جهل که تار و پود زندگیمان را بر باد داده، گرفتار آمدهایم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- قابهای رنگین از روزگاری ننگین!/ نگاهی به فیلم ۱۹۷۶
- سقوط قهرمان، فروپاشی جامعه/ نگاهی به فیلم «اعدام»
- تبانی ابر قدرتها و تباهی ملتها/ نگاهی به فیلم «در سایه»
- همسویی مدرنیته و سنت در جایگاه قدرت!/ نگاهی به فیلم «اتاق دبیران»
- این همانی سوژه و ابژه/ نگاهی به فیلم «چه کسی برایت آواز میخواند»
- تا ابد، متهم!/ نگاهی به مستند «هارلان: زیر سایه زوس یهودی»
- قانون شفا!/ معرفی فیلم «مورفین»
- «آقای کلاین»؛ تلاش برای زدودن یک اشتباه
- بستن باب نسیان و گریز!/ نگاهی به مستند «ما اکنون نخواهیم مُرد»
- در کف شیر نری خونخوارهای/ غیر تسلیم و رضا کو چارهای/ نگاهی به مستند «بازدیدکنندهای از دنیای زندگان»
- پیشنهاد تماشای فیلم: «هیچ ردی باقی نگذار»/ تلاقی هنر و تاریخ
- بلبلانه نعره زن در روی گل، تا کنی مشغولشان از بوی گل/ نگاهی به فیلم «بی رویا»
- ذبحِ بی دلیل منطق در پای احساس/ کوتاه درباره فیلم «ملاقات خصوصی»
- «علفزار»؛ مملو از علف هرز!
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش