سینماسینما، محسن جعفریراد
چه فرقی میکند فیلم «مسخرهباز» سمبلیک باشد یا نشانهشناسانه، ابزورد باشد یا فانتزی، مدرن باشد یا پستمدرن. رئالیست باشد یا سورئالیست. سوال مهم اینجاست که برای چه به سینما میرویم؟ طبعا برای سرگرمی که شکل متعالیاش میشود رویاپردازی، و فیلم «مسخرهباز» این رویاپردازی و خیالانگیزی را به تکتک تماشاگران هدیه میدهد. با کاظم خان لجوج که خرابکاریهایش را قبول ندارد و بازی ظریف علی نصیریان که چنین متن سختی را در چنین سن و سالی درک و اجرا کرده است. با دو همکار رویاپردازش، یعنی جواد عشق بازیگری و شاپوری که از لحاظ سیاسی مشوش جلوه میکند که هیچکدام شبیه به آدمهای دوروبر ما نیستند و مگر آیه نازل شده که در هر فیلمی هر شخصیتی باید رئالیست رفتار کند؟! اما قابل باورند. با هما که وقتی میخواهد وارد شود، کینهها و رقابتهای قدیمی رو میشود. و حالا همایون غنیزاده چطور میخواهد اینها را به هم پیوند بزند؟ او شیفته کولاژ است و پیوند کولاژ، شیفته ارجاع. حالا این داستانکها را در مجاورت فیلمهایی مثل «پاپیون»، «کازابلانکا»، «هزاردستان» و… قرار دهید. دیگر چه میخواهیم از رویاپردازی سینما؟
غنیزاده در ساختار، نماهایی با ریتم تند، نه خیلی تند دارد! طراحی صحنه موجز و مینیمال و غیرمعمول، زاویه دوربینی که میتواند زاویه دید هر چیزی غیر از انسان باشد- حتی مو!- که میتواند افق معنایی فیلم را به سمت فیتیشم حرکت دهد. شخصیتپردازی نبوغآمیز با روایتی بیزمان و بیمکان- تنها در رویاپردازی دانش و هما در فیلم، در جایی هستند که صدای دریا شنیده میشود- که حداقل بفهمیم مغازه، کنار ساحل است! و مجموعه اینها که بهراحتی به تاویلهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی راه میدهد. هر کدام از این سه آرایشگر را میتوان معادل سه مرد آرمانگرایی دانست که در یک شرایط ملتهب از هر نوعش به خواسته خود نرسیدهاند و حالا در دخمه برای خودشان ارج و قربی قائلاند که نه ارجش معلوم است و نه قربش! مثلا دانش (صابر ابر) کمدی دارد و خلوتی که انواع و اقسام ادها و اطوارها را برای تمرین بازیگری انجام میدهد تا هم ژان رنوی فیلم «لئون» باشد و هم لوییس دگای «پاپیون» و… آدمهای فیلم در دستان غنیزاده آدم کوکی هستند، و چه فیلمنامهای که حتی یک عروسک خیمهشببازی آن هم در مدیومی مثل سینما باورپذیر میشود.
دوستانی که فیلم برایشان ادایی، مکلف و گنگ بوده، یا فیلم را درک نکردهاند، یا تمرین دیدن چنین فیلمهایی را ندارند. در سینمای جهان بارها و بارها نمونههایش را میتوانند تماشا کنند و جالب اینکه برای برخی منتقدان ما که باید اینها را دیده باشند هم علامت سوال است که معلوم میکند فقط ادعا و نام منتقد و سینمایینویس را یدک میکشند! از کارهای وس اندرسون تا تیم برتون، از کوئنتین تارانتینو تا ژان پیر ژونه- جالب اینکه اغلب شخصیتهای کارهای ژونه بیسرپرست هستند، دقیقا مثل دانش در فیلم «مسخرهباز»- از کریستوفر نولان تا لارنس فونتریه، مگر رفتار آدمهایشان معنادار و طبیعی است؟ یا آخرین مثالش در چند سال اخیر فیلم «داستانهای وحشیانه» ساخته دامیان زیفرون که البته ارتباطی ساختاری ندارد، اما جهان ذهنی آدمها، اندکی به شخصیتهای فیلم «مسخرهباز» نزدیک است. اینها نمونههای مشهور از فیلمهایی است که مثل «مسخرهباز» طبیعی، ملموس و همدلیبرانگیزند.
فیلم البته ضعفهایی هم دارد. طبیعی هم هست؛ فیلم اول غنیزاده است. یک جاهایی کارگردان مبهوت جلوههای بصری و امکانات سینمایی شده، یکسوم پایانی فیلم چیزی برای عرض اندام ندارد و ما را از آدمهای دوستداشتنی آرایشگاه – به قول کاظم خان سلمونی!- دور میکند، اما تنها فیلم جشنواره امسال است که میتوان عنوان پدیده جشنواره را به آن داد، یا آن را لایق و سزاوار جایزه بهترین فیلم هنری و تجربی دانست، حتی اگر کارگردانش جنبه نداشته باشد و جوگیر شود و مثلا خواسته باشد کافه را به هم بزند که در فضای ماضی پیرامون ما مضحک است، چون کافهای وجود ندارد که شما به هم بزنید!
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- غریبههای آشنا/ تاملی بر فیلم «هارمونیهای ورکمایستر» ساخته بلا تار
- سیزدهمین جشنواره فیلم بلغارستان میزبان ۱۳ فیلم ایرانی
- اعلام فهرست فیلمهای بلند نهمین جشنواره جهانی فیلم پارسی
- ساخت اولین سالن روباز تئاتر با یاد هما روستا
- راهیابی سه فیلم از ایران به جشنواره ترانسیلوانیا
- پاسخ فیلیمو به ادعاهای روابطعمومی یک فیلم
- توضیحاتی درباره حاشیه نمایش «مسخرهباز» در فضای مجازی
- برترین کارگردانان سال ۹۸ (۴)/ نرگس آبیار، همایون غنیزاده
- برترین بازیگر مرد سال ۹۸ (۴)/ بابک حمیدیان، علی شادمان
- برترین بازیگران مرد سال ۹۸ (۱)/ شهاب حسینی، علی نصیریان
- «مسخرهباز»؛ نه مسخرهبازی!/ نگاهی به فیلم «مسخرهباز»
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- نگاهی به فیلم «مسخره باز»/ جبران درهم ریختگی فیلمنامه با پرداختهای جلوهگرانه
- گزارش فروش هفتگی سینمای ایران/ صدرنشینی هزارتو
- به بهانه اکران عمومی «مسخرهباز»/ بابک حمیدیان، نابغه مطرود!
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز